دکتر علیرضا ورناصری :
✅ ترکمنستان بعنوان چهارمین کشور برخوردار از ذخایر گازی،بعلت عدم دسترسی به آبهای آزاد دارای محدودیت سرزمینی است
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی روابط عمومی نماینده خدمتگزار مردم شهرستانهای مسجدسلیمان، لالی، هفتکل و اندیکا در مجلس شورای اسلامی، دکتر علیرضا ورناصری در ارتباط با تاثیرات اقتصادی توافق گازی ایران و ترکمنستان طی روزهای اخیر اظهار داشت : ترکمنستان دارای ۱۱۰۰ کیلومتر مرزمشترک با شمال وشمال شرق ایران است.روابط دوستانه ایران و ترکمنستان در جوانب متعددی مثل تبادل انرژی، افزایش حجم مبادلات و ترانزیت کالا، زمینه‌های مستعدی برای تقویت تعاملات و تعمیق روابط دوجانبه محسوب میشود منوط بر اینکه نشستهای کمیسیون مشترک همکاریهای اقتصادی فیمابین و پایبندی به منافع عادلانه برمبنای حُسن نیت وعمل به تعهدات مشترک استمرارداشته باشد.
وی افزود : فصل جدیدی از توافقات و روابط اقتصادی بین ایران و ترکمنستان درحوزه‌های مختلف ازجمله توسعه تجارت گاز رقم خورده است باید توجه داشت که فعال شدن دیپلماسی گاز در وزارت نفت ذیلِ برنامه های راهبردی جامع میتواند مثمرثمر باشد.درموضوع تجارت گاز،استراتژی ترکمنستان عمدتاً برتنوع سبدصادرات و فروش در مرزهایش متمرکز است. توجه داشته باشید که ترکمنستان بعنوان چهارمین کشور برخوردار از ذخایر گازی، بعلت عدم دسترسی به آبهای آزاد دارای محدودیت سرزمینی ست،من این امر را “فرصت طلایی” برای ایران میدانم تا با تجارت گاز این کشور از ایران با کشورهای طرفِ تقاضا در همسایگی خود، علاوه بر منافع اقتصادی نقش کشور در بازار تجارت گازمنطقه نیز تقویت شود. رشدتقاضای گاز جهان با مرکزیت جنوب و شرق آسیا و حوزه خاورمیانه، افزایش نیاز به واردات گاز درکشورهای مجاور ما و امکان انتقال گاز مازاد به بازارهای منطقه ازطریق ایران ازجمله مسیرهای بهره مندی از این فرصت طلایی منوط به اتخاذ برنامه های راهبردی ست.توافقات کلی درمذاکرت اخیر انجام شده که درحوزه انرژی، شامل آمادگی برای تعیین مکانیزم سوآپ گازطبیعی ترکمنستان از مسیر جمهوری اسلامی ایران، ترسیم همکاری مشترک آینده در اکتشاف منابع هیدروکربنیک در دریای خزر، استمرار همکاری در بخش نفت و گاز ومحصولات نفتی،توافق بر افزایش تجارت برق بین دو کشور است.
عضو کمیسیون انرژی مجلس اضافه کرد : تجارت گاز با کشورهای منطقه موجب بهبود شاخص امنیت ملی کشور،افزایش قدرت سیاسی و چانه‌زنی درسطوح منطقه‌ای-جهانی میشود، توافق برای اجرای سوآپ گازی ازمسیر ایران، باتوجه به موقعیت استراتژیک کشورمان و حمل ونقل و ترانزیت باتوجه به موقعیت ژئوپلیتیک ایران،موضوع ترانزیت بین دو کشور را محوریت میبخشد. اکنون حوزه‌های مختلف همکاری با نگاه مثبت طرفین برای جذب سرمایه‌گذاری و مشارکت اجرایی در دوطرف وجوددارد،ایران بایدبا استفاده ازاین فرصت درحوزه تجارت گاز به “هاب گازی منطقه” ازطریق واردات وصادرات حداکثری گاز مبدل شود.
وی در خصوص تاثیرات این توافق در فصل زمستان علی رغم ناترازی گاز ایران بیان داشت: در شرایطی که خطر کسری 200 میلیون متر مکعب گاز در زمستان امسال، تامین گاز خانگی و گاز نیروگاه ها و درنتیجه تامین برق را باچالش مواجه کرده است،این مهم که توافق گازی واردات از ترکمنستان، میتواندیک پنجم کسری گاز را جبران کند حاکی از تاثیرات مثبت این توافق است زیراعمده مصرف گاز درنیمه شمالی ست که به شکل قابل توجهی هم تولید گاز ندارد بیشتر گاز در مناطق جنوبی قرار دارد بنابراین راهکاری منطقی-اقتصادی ست که درصورت امکان مازاد گاز واردشده ازترکمنستان اگر بیش ازنیاز ماست، بجای آن درجنوب، گاز را به کشورهای منطقه صادرکنیم.
نماینده مجلس اضافه کرد : یکی از مزایای روابط گازی با ترکمنستان، قیمت پایین آن درمقایسه باقیمتهای منطقه‌ای – داخلی ست.درست است چهارمین کشور دارای مخازن گاز است ولی بدلیل عدم توسعه بازارهایش گاز را ارزانتر میفروشد.موضوع اصلی تجارت گازی ما وترکمنستان،چگونگی این همکاری ست که مسلما صرفا نباید بر پاشنه تهاتر بچرخد و”تنوع سازیِ کارشناسانه تعاملات تجاری در این حوزه” باتوجه به ظرفیتهای مشترک موجود میتواند مفیدتر باشد موضوعی که نیازمند پیگیری وزارت نفت است. باید با اتخاذ دیپلماسی فعال در این حوزه،از فرصت استفاده کرد وبازارهای دیگری را نیز بدست آورد. وابستگی شدید کشورهای مصرف‌کننده گاز به این سوخت،عدم امکان تحریم ومحدودیت موثردرتجارت گاز ایران،تضمین درآمدهای ارزی حاصل ازصادرات گاز حتی در تحریم‌ها ازامتیازات توسعه تجارت گاز است، ساختارخاص بازار گاز،صادرات گاز رابعنوان یکی از ابزارهای ایجاد وابستگی درکشورهای طرف معامله مطرح ساخته است،تجارت گازعلاوه برمزایای اقتصادی برای کشورها، وابستگی سیاسی-امنیتی نیز بصورت متقابل بین آنها ایجاد میکند.
وی در ادامه تصریح کرد : روابط گازی ایران-ترکمنستان با توجه به صعوبت گازرسانی به مناطق شمالی و شمال شرقی برای ایران و از آنسو تمایل ترکمنستان برای فروش گاز خود، بازی برد-برد است.در ایران عمده تولید گاز درمناطق جنوبی ست درنیمه شمالی به صورت چشمگیرتولیدگاز نداریم امامناطق شمالی به گازنیازدارندکه میشود ازترکمنستان وارد شود و مازاد این گازِ وارد شده را به همسایگان صادر کرد ومعادله گازی بدون سرمایه گذاریهای سنگین درخط لوله و تعدّد زیر ساختها شکل گیرد و دو کشور از ذخایر گازی یکدیگر بهرمند شوند لذا ایران پیشنهاد داده بود که ترکمنستان گاز خود را با ایران سوآپ کند.
دکتر ورناصری یادآور شد:
کشورهای معدودی دارای ذخایر عمده گازهستند و یک بازار شِبه انحصاری-برخلاف نفت خام-در این حوزه وجوددارد، لذا همه دولتها در ایران باید به ضرورت بهره‌وری از این بازار برای کشورمان توجه داشته باشند. بویژه باتوجه به اینکه درآمدهای حاصل از صادرات گاز سهم 80 درصدی از بودجه ترکمنستان را به خود اختصاص داده است این مهم دارای اهمیت بیشتری ست.قرارداد 25 سال واردات گاز از ترکمنستان در سال ۱۳۷۵ منعقد شد تا ایران سالانه ۱۲ میلیارد مترمکعب گازطبیعی از این کشور وارد کند،اما این فرصت مطلوب ایران برای بهره‌برداری از این قرارداد و تقویت تعاملات گازی با ترکمنستان، نهایتا در سال ۱۳۹۵ پس از ۲۰ سال بدلیل عدم توسعه دیپلماسی انرژی و اختلافات مالی،صادرات گاز ترکمنستان به کشورعزیزمان متوقف و این فرصت طلایی را از دست دادیم.
وی در خاتمه گفت : اقدامات غیرمتعارف و بدعهدیهای پیشین ترکمنستان که حتما بخاطر دارید در مقاطعی افزایش 9برابری قیمت گاز را هم مطرح کردموجب شد خط انتقال دامغان-نکا مطرح شود اما این اقدام مشکل گازرسانی را بصورت پایداردر مناطقِ هدف رفع نکرد،چنانچه الگوی توزیع و مصرف بهینه میشد گامهای موثرتری طی میشد اما در سالهای گذشته وضعیت وجایگاه ایران در بازار گاز منطقه تزلزل وتغییریافت،بسیاری از فرصتهای تجارت گاز ایران با عراق،کویت، افغانستان، پاکستان، ترکیه، عمان، ترکمنستان، هند و حتی اروپا از بین رفت، شیوه پرداخت بصورت صادارت کالا وخدمات تضعیف شد و درسال۹۲ طی توافق جدیدبا ترکمنستان و طی یک الحاقیه جدید قراردادی، ایران جریمه دیرکرد را هم علاوه بر پرداخت ارزی پول گاز تقبل کرد،تاخیر درپرداختها،هم بدهی ها و هم مشکلات فیمابین را افزایش داد،دلیل این عدم پرداخت‌ها رامشکل در انتقال پول و مشکلات بانکی ذکر نمودند.با توجه به انباشت بدهی‌ها، ترکمنستان دیماه سال ۹۵ یکطرفه گاز رابرای ایران قطع کرد و موجب ایجادخسارات به نیروگاهها ،پتروشیمی ها وبخش صنعتی شد،
من معتقدم علیرغم تمام ابعادخسارات گذشته،اکنون شرایط دو کشور پس ازگذشت یک دهه تغییرکرده است.ازیکسو ترکمنستان بدنبال توسعه تجاری گازطبیعی خود است و از طرفی احیای رابطه برد-برد کشورمان با ترکمنستان بدلیل نیاز جدی ایران در تأمین گاز مناطق شمالی،ضرورت رویکردهای جدید در توافقات ایران و ترکمنستان برای تسویه مالی و اتمام مناقشات بین دو کشور را دوچندان میسازد.
ثبت دیدگاه